TÜRKÇE'NİN İLK SÖZLÜĞÜ DİVANU LÜGAT'İT-TÜRK

TÜRKÇE'NİN İLK SÖZLÜĞÜ DİVANU LÜGAT'İT-TÜRK

Divanu Lügat'it-Türk, Orta Türkçe döneminde Kaşgarlı Mahmud tarafından Bağdat'ta 1072 - 1074 yılları arasında yazılan Türkçe - Arapça bir sözlüktür. Türkçe'nin bilinen en eski sözlüğü olup, batı Asya yazı Türkçesiyle ilgili var olan en kapsamlı ve önemli dil yapıtıdır.

Kökleşik Arap sözlük bilgisi ilkelerine göre hazırlanmış olan sözlük, Kaşgarlı Mahmud'un Türk boylarıyla ilgili ayrıntılı bilgisinin yanı sıra, Arap dil bilimi konusunda da esaslı bir eğitim görmüş olduğunu gösterir. Yapıtın genel özellikleri şöyle sıralanabilir:

- 11. yüzyılda yazılmıştır.
- Türkçenin ilk sözlüğü, antolojisi, ansiklopedisi ve dil bilgisi kitabıdır.
- Araplara Türkçe öğretmek, Türkçenin yaygınlığını göstermek için yazılmıştır.
- Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılmıştır.
- Yazarı, birçok Türk boyunun yaşadığı yerleri gezerek derlemeler yapmıştır.
- Sözcükleri güzel örnekleyen atasözleri ve şiirler kullanmıştır. (Bu özelliği, onun, kendinden sonraki Türk yazını için çok önemli bir kaynak olmasını sağlamıştır.)
- Divanu lügati't-Türk 7500'den daha fazla Türkçe sözcük içerir. Dönemin özelliklerini yansıtan kelimeleri barındırır.
- Hakaniye Türkçesi de denen Karahanlı Türkçesi ile yazılmıştır.