RABİA KADİR KİMDİR ?
1948 doğumlu olan Rabia Kadir, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi (Doğu Türkistan)'nde yaşayan Uygur halkının insan hakları için mücadele eden Uygur aktivisttir. 2005 yılından bu yana ABD'de yaşamakta ve Uygurların sesini dünyaya duyurmaya çalışmaktadır. 2006'da Dünya Uygur Kurultayı (WUC) başkanı seçilmiştir.
Rabia Kadir ilk kocasından ayrıldıktan sonra, 27 yaşında 6 çocuk annesi olmasına rağmen tekstil sektöründe bir şirket kurmuş ve bu iş ile o kadar başarılı olmuştur ki sonunda Urumçi'de iki mağaza sahibi olmuştur. 1978 yılında, Sıdık Hacı Rozi ile evlenmiş, birlikte 3 çocuk yapmış, 2 çocuğu da evlatlık edinmişlerdir.
Sonra Sincan Ticaret odasının başkanı seçilmiş ve 1992 yılında Milli Halk Kongresi'nin üyesi olmuştur. Kısa süre sonra da kadın haklarının savunucusu olarak Çin Hükümetinin delegasyonuna alınmış ve 1995 yılında BM'nin Pekin'de gerçekleştirdiği Dünya Kadınlar Konferansına katılmıştır.
Rabia Kadir, Çin Halk Kongresi'nde 1997 yılında yaptığı bir konuşmada Çin Hükümetinin Sincan politikasını çok sert eleştirmiş ve bu yüzden kısa süre sonra Halk Kongresinden çıkarılmıştır. Rabia Kadir aynı yılda (1997) kadın haklarını ve kadınların meslek dünyasındaki imkânlarını genişletmek için mücadele amacı ile Bin Analar Harekatı'nı başlatmıştır.
1999 yılında Hükümet sırlarını kamu oyuna taşımakla suçlanmış ve 8 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. 2005 yılının mart ayında, uluslararası baskı sonucu hapishane'den erken bırakılmıştır. Hürriyetine kavuşan Rabia Hanım eşinin de yaptığı gibi ABD'ye iltica etmiş ve bugüne kadar orada yaşamaktadır. Çocuklarının beşi hala Çin'de tutulmakta ve gizli servis tarafından izlenmektedir.
2006'nın kasım ayında Münih'de yeni kurulan Dünya Uygur Kurultayı'nın (WUC) başkanı ilan edilmiştir. 2004 yılında Norveç'te, insan hakları için savaşmasından dolayı Thorolf Rafto Ödülü'nü almıştır.
Özbek TV'nin yaptığı bir röpörtajda kendisine Türkiye'den beklentileri var mı diye sorulduğunda, "Türkiye Hükümetinden Türkçülük veya İslam namına bile değil sadece demokrasi ve insan hakları namına destek bekliyoruz ama henüz bunu da alamadık" demiştir.
Doğu Türkistan'ın Gökbayrağı Türkiye'de Mesut Yılmaz'ın başbakanlığı döneminde bir genelgeyle yasaklandı ve hâlâ serbest değil. Sabık Doğu Türkistan Milli Merkezi Türkiye'den Almanya'ya taşındı. Dünya Uygur Kurultayı Başkanı Rabia Kadir Hanım, bütün Avrupa ülkelerinde, Japonya'da ve Avustralya'da üst düzey ziyaretler gerçekleştirmekte, ilgili ülkelerde bakanlarla görüşmeler yapmakta ve paneller, açık oturumlar düzenlemekte; ancak Türkiye ziyareti için Türkiye tarafından vize verilmemekte. Türkiye'ye çeşitli yollardan gelip yerleşen Doğu Türkistanlılara bir taraftan Çin pasaport vermezken, Türkiye'de polis yetkilileri "illa ki pasaport alacaksın" diye sıkıştırmakta.