Keloğlan İle Tas Tarakay

Altay destanlarının karakteristik motifi olan “Tas, Tastarakay” ile Anadolu Türk masallarının ünlü tipi “Keloğlan” aynı kökten gelmektedir. Altaylardan Balkanlara, bütün Türk dünyasında tanınan karakter,Türk kültürüne has önemli motiflerden biridir. Türkün dünya görüşüne göre kellik, köseliğin zıddıdır ve Tanrı kutunu sembolize eder. Tanrı tarafından yeryüzünü yönetmekle görevlendirildiğine inanan Türk hakanı, zaman zaman kılık değiştirerek halk içinde gezer; hak düzene uymayanları, kötüleri bu şekilde tespit ettikten sonra, cezalandırır.


Türk devlet yönetiminin temelini oluflturan bu sistem, kültürümüzün bütün ürünlerinde karakterize edilmifltir. Gerek Altay destanlarında, gerekse Anadolu halk masallarında sıkça görülen Tastarakay-Keloğlan, zeki, muktedir, insanlar tarafından öldürülemeyen, dürüst, kötülere karflı acımasız, uykucu, uyuz kel görünüfllü, komik, zayıf, cılız, kel atlı, vb. özelliklere sahiptirler. Yalnız Altay destanlarında aslına dönerek kutlu han olan Tastarakay, Anadolu masallarında bazen kutlu han olur; bazen degeleneğin bozulması sebebiyle Keloğlan olarak kalır. Türk kültürünün iyi tahlil edilebilmesi ve mitolojimizinsağlam temellere oturabilmesi için Türk dünyasında mukayeseli çalıflmalara ağırlık verilmelidir.

Dr. Pervin ERGUN